En yakın metro istasyonu olan
Üniversite istasyonundan başladık. Bükreş metrosu bizim metrolardan daha büyük
ve kullanışlı geldi bana. En azından basit denilebilir.
Kuzey garında trene bineceğiz. Türlü
türlü tip burada. Bileti internetten aldığım için elimdeki çıktıları bilet ile
değiştiriyorum.
Kompartıman normal ölçülerde. Çeyreği
bile dolu değil ama bizim bulunduğumuz tarafta çocuklu bir Romen kadın var.
Öğreniyoruz ki bu kadın bir Türk ile evli imiş. Türkçe de biliyor iyi derecede.
Romanya'da eğitimin çöktüğünden; sadece parası olanların kaliteli okullara
gidebildiğinden, parası olanın diplomayı bir şekilde aldığından ama parasız bir
çocuğun dünyanın en zekisi olsa bile devlet okulu mezunu olunca yapabileceği
işlerin belirli ve sınırlı olduğundan bahsetti.
Hastanelerin de farkı yokmuş. Paran
varsa bakım varmış, yoksa yokmuş. Avrupanın zengin bir ülkesinden gelmiş
olsaydık şaşırtıcı olabilirdi ama bizim de bildiğimiz şeylerdi kadının
anlattıkları. Bu coğrafya bu acıları daha ne kadar çekecek? Sonrasında konu
güvenliğe geldi. “Sorun yok” dedi, Avrupa içinde serbest dolaşım özgürlüğü
kazanılınca dilenciler, orospular ve hırsızların hepsi Romanya'dan Avrupa'ya
gitmişler. Ülke, “olması gerektiği gibi” doğru ve düzgün bir ülkeymiş şu an.
Mecidiye'den geçiyoruz. Az kaldı
Köstence'ye. Mecidiye Kasabası 1856 ‘da Kırım Savaşı sırasında göç eden Tatarlar
ve Anadolu'lu göçmenler için kurdurulmuş. Tipik bir Türk kasabası ve burada ana
dil Türkçe. Gerek Tika’nın son zamanlardaki çabaları gerekse Türk
Televizyonları sayesinde insanlar akıcı Türkçe konuşabiliyorlar.
Köstence tren garında iniyoruz. Romen
ana – oğul Mecidiye'den sonra inmişlerdi. Garın karşısında otobüse binip merkeze
gideceğiz plana göre. Gar çıkışında konuşa konuşa giderken taksiciler laf
atıyor.
-
“Taksi var abi”
İplemiyorum taksici milletini.
-
“Bizi beğenemedin
mi abi?”
Ne güzel dalınır, kapışılır bu lafın
üzerine. Nefesimi çekip geriyorum kendimi ama eşim sırıtıyor. Jeton sonra
düşüyor.
-
“Aa, Türk
müsünüz?”
Türkmüşler, Mecidiye'den. Sonra
gönüllerini aldım. Neden beğenmeyeyim, benim düzeyimde Türkçe konuşuyorlar.
Üstelik yıllarca anavatandan uzakta, hiç bir adam gibi kültürel destek almadan
bunu başarabiliyorlar.
Otobüse atlayıp Köstence merkezine
iniverdik. Yol üzerinde bizim elçiliğinde yanından geçiverdik. Tipik komünist
tarzı, ormanımsı yollardan geçiyorsunuz.
Başta yemek yiyelim diye LP ‘nin
önerdiği mekanları arıyoruz. Çoğu kapalı. Kalburüstü bir mekana giriyoruz. Güzel
yemekler var. Misal, şnitzelin hamuruna kuruyemiş katılmış, böylelikle –en
azından bizim için- değişik bir tat ortaya çıkmış.
Yemek sonrası artık gezme vakti. Yol
üzerinde bir nevi arkeoloji parkı olarak kullanılan bir park var. Hem şehrin
Tomis olduğu dönemden bazı kalıntılar burada sergileniyor hem de bir ton insan
için vakit geçirebilecekleri bir yer olmuş burası.
Ardından yolun kenarında camiler var.
Bir tanesi Mecidiye Camisi de denilen Hünkar Camisi. Romanya Müslümanlarının
müftülüğü de burada imiş. Basit, kagir bir cami.
Yola devam ettiğinizde önce karşınıza
ortasında Romalı şair Ovidius ‘un düşünceli bir heykelinin yer aldığı büyükçe bir meydanın kenarında
duran Arkeoloji Müzesi çıkıyor. Hemen ilerisinde, yanı başında ise mozaiklerin
sergilendiği ayrı bir kısım daha var.
Köstence'nin en kötü yanı şehrin
savaştan çıkmış gibi görünmesi. Avrupa Birliği'nden alınan fonlarla şehir adeta
baştan inşa ediliyor. Benim çocukken hatırladığım Tarlabaşı yıkımı gibi bir
durum var. Bilmeseniz yada x bir yerde uyutulupta burada uyansanız savaş
bölgesi olduğunu düşünürsünüz. Yıkık sokaklar, pejmürde, üstü başı kalın bir
kir tabakası ile kaplı Çingene çocuklarını görseniz mantıklı düşünebileceğinizi
sanmıyorum. Evet, arada güzel, eski binalar var ama daha ne kadar ayakta
kalırlar bilinmez. Kesilen bir koyunun karnı yarıldığında bağırsaklar nasıl
dışarı taşarsa bu güzelim binalardan da bu çocuklardan oluşan güruhlar sokağa
taşıveriyorlar bir ada.
Arkeoloji Müzesi'ni sonraya bırakarak
yolumuza devam ediyoruz. Köstence'nin bu müzesi öyle pek yabana atılacak bir yer
değil. Sindire sindire gezmeli.
İlk gördüğümüz tarihi eser Roman Kralı
1. Karol ‘un 1910 ‘da Müslüman azınlık için yaptırdığı cami. İçine giremedik,
kapısını açacak kimseyi bulamadık. İçinde 2.Abdülhamit ‘in hediyesi bir Hereke
halısı varmış. Halı Adakale halkına hediye verilmiş. 1965 ‘te de camiye
getirilmiş.
Adakale, Tuna üzerinde yer alan ve
Lozan'da Romanya'ya “bir jest” olarak bırakılmış bir Türk toprağı. Pek çok
anlaşmada sahipliğinin kimin olacağı unutulduğundan Lozan ‘a dek bizim olarak
kalmış. Özellikle Macar araştırmacılar bu adada pek çok kültürel araştırma
yapmış. Romenler pratik bir davranışla Adakale civarına bir baraj inşa edip tüm
adayı su altında bırakıvermişler.
Sahile kadar devam ettik. Her ne kadar
güneşli bir gün içinde olsak da mevsim itibariyle denize girmek mümkün değil. Zaten
Köstence'nin en gözde deniz sayfiyesi ve plajı Mamaia.
Sahilde bir İngiliz firmasının yaptığı ama adı
“Ceneviz Feneri” olan bir deniz feneri var. Ufak tefek bir şey.
Sahilin en baskın yapısı ise art
neuveau tarzda yapılmış olan eski Gazino Binası. 1913 ‘te Köstence doğumlu
İsviçreli bir mimar ile başka bir Romen mimar inşa etmiş. Her ne kadar günümüzde kapalı da olsa görkeminden bir
şey kaybetmemiş. Böyle bir yapının işletilmemesi de bir ahmaklık. Kumarhane
olmasa da bir gece kulübü, pahalı bir restoran olarak ta pekala işletilebilir.
Burada oldukça meşhur bir de akvaryum
var. Baba oğul içine girmek için kapısını açtık ve burnumuzun direğini sızlatan
bir koku ile karşılaştık. Girmedik.
Geldiğimiz yola sapmadan ara
sokaklardan ilerleyerek Arkeoloji Müzesi'ne doğru yolumuza devam ettik. Arada
güzel binalar ve bir kaç tane de göze hoş görünen kilise mevcut. Ama dediğim
gibi şehrin başrol oyuncusu Arkeoloji Müzesi.
Bir kere görkemli, heybetli, buradayım
diyen bir binası var. İçine giriyoruz. Buluntular dönemlere göre gayet güzel
yerleştirilmiş. Farkında olmadan geçiş yapıyorsunuz. Aradan onca zaman geçmiş
olmasına rağmen pek çok parça aklıma kazınmış gibi. Örneğin bir tümülüsten
çıkarılan cesedin üzerindeki elbisesi ile sergilendiği camekan çok ilginç.
Benzeri bir cesedin elbisesi ise havayla temas eder etmez toz olmuş. Üzerindeki
altın takılar sergileniyor ancak.
Roma dönemi heykeller, şteller ve
paralar da sergi de önemli bir yer tutmakta.
Ortaçağ ve sonrası Romen tarihi de
garip bir şekilde anlatılıyor. Pek çok ülke Türk tarihinden haz etmese de o
döneme dair bir şeyleri ellerinde tutar. Atina'ya da gidin, Sırbistan'a da…
Herhangi bir müzenin en azından bahçesinde, deposunun içinde boynu bükük ve
sahipsiz bir şekilde bırakılmış yada eğreti bir şekilde bir yere dayanmış mezar
taşlarını görürsünüz. Osmanlı sonrası vandalizminden kurtulan bu taşların şöyle
bir özelliği vardır. Bunların hiç birinde yazılar taşa kazınmamıştır, Arapça
gibi kıvrımlı bir dile ait harfler ana taş bloğun aşındırılıp şekillendirilmesi
ile yazı taşın üzerinde ön plana çıkarılmıştır bir bakıma. Ama Romanya'da ne bu
müzede ne de başka bir müzede bize ait bir şeye denk gelmedim. Tarihlerine ait,
Türkleri nasıl topraklarından kovduklarına dair neler var neler. Ama madem bu
kadar kültürsüzüz; bu kadar geri bir topluma nasıl yüzlerce yıl teslim oldular
bu da cevaplanması için sorulması gereken bir soru bence….
Ama bence müzenin “masterpiece”i
miladdan önce 4500, 5000 yıllarına ait. Gayet düşünceli bir adam ve durumu pek
takmayan kalın hatlara sahip bir bayan heykelcikleri. 7000 senede neler yaptık
neler… Tekerler, yazı, mimari, matematik, uzaya gidiş, patlamalı motorlar
vesaire vesaire… Hepsi palavra ! Düşünsel anlamda bir gelişme yok ortada. Ay
sonunu düşünen evin beyi ve gününü gün eden hanımı gibi göründü gözüme…
Dönüş yolunda kısa bir süreliğine
dinlenirken içinde gene Romus ve Romulusu emziren kurt heykelinin yer aldığı
küçük meydancıkta bir turist grubuna denk geldik. Pek bir kılıksız ama buna
karşın pek bir bizden göründüler bize. Dayanamadım, sordum. Ermenistan'dan
geliyorlarmış. En ufak bir olumsuz tepki bile göstermek bir yana sanki tanıdık
birine denk gelmiş gibi mutlu oldular.
Romanyada bizden başka da turistlerin
olduğunu görmenin sevinci ile biraz daha vakit geçirip dönüş yoluna koyulduk. Açıkçası
Köstence gezisi görsel açıdan pek tatminkar oldu diyemeyeceğim ama güzel
yemekleri ve müzesi ile gönlümde güzel bir yer elde etti.
0 Yorumlar
Yorumlarınız